Το έργο REACH

Στην Ελλάδα ζουν περίπου 180.000 με 350.000 Ρομά οι οποίοι αποτελούν το 1 με 2,5% του συνολικού πληθυσμού. Όπως υποστηρίζεται από έρευνες σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, οι Ρομά αντιμετωπίζουν διακρίσεις κυρίως στους τομείς της στέγασης, της εκπαίδευσης, της απασχόλησης και της υγείας. Ο πληθυσμός των Ρομά φαίνεται να υποφέρει από καθοριστικούς παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία, όπως ο λιγότερο υγιεινός τρόπος ζωής, η χαμηλή πρόσβαση στην πρωτοβάθμια περίθαλψη και στις προληπτικές υπηρεσίες υγείας, η νοσηρότητα από μολυσματικές αλλά και χρόνιες ασθένειες. Οι Ρομά τείνουν να χρησιμοποιούν λιγότερο τις υπηρεσίες υγείας σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό τόσο λόγω γλωσσικών και πολιτιστικών διαφορών, όσο και της έλλειψης γνώσης αναφορικά με τα δικαιώματά τους σε ζητήματα πρόνοιας και διαθέσιμων υπηρεσιών.

To έργο «REACH: Roma women’s Empowerment and fighting discrimination in ACcess to Health» αποσκοπεί στην καταπολέμηση των διακρίσεων κατά των Ρομά, μέσω της ανάπτυξης ενός συμπεριληπτικού περιβάλλοντος στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ), καθώς και στην υποστήριξη της ισότιμης πρόσβασης των Ρομά στις υπηρεσίες υγείας. Ειδικότερα, θα προσφέρει πρακτικά οφέλη και αντίκτυπο στην ομάδα στόχου, μέσω της ενδυνάμωσης των γυναικών Ρομά, των οικογενειών τους και της νεολαίας καθώς και της i) ανάπτυξης ικανοτήτων των επαγγελματιών της ΠΦΥ και του προσωπικού των Κέντρων Κοινότητας επιλεγμένων Δήμων που διαθέτουν Παραρτήματα Ρομά, ii) της αμοιβαίας μάθησης και κατανόησης σχετικά με αμοιβαία οφέλη της ένταξης των Ρομά, iii) της ανάπτυξης μεθόδων εργασίας που θα μπορούν να υιοθετηθούν και από άλλες μονάδες ΠΦΥ ή Δήμους. Επίσης, το έργο REACH θα βοηθήσει περαιτέρω στην ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών σε τέτοια θέματα.

Κοινό και Πληθυσμός στόχος

Το έργο θα προσεγγίσει μεγάλο αριθμό ενδιαφερομένων, όπως μέλη της κοινωνίας των πολιτών, κοινότητες Ρομά, ακαδημαϊκούς, υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, το ευρύ κοινό, καθώς και στελέχη κυβερνητικών και δημόσιων υπηρεσιών..

Οι βασικές ομάδες στόχου του έργου είναι:

  • Επαγγελματίες υγείας της ΠΦΥ. Το έργο παρεμβαίνει στους επαγγελματίες υγείας της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας με στόχο την ανάπτυξη διαπολιτισμικών δεξιοτήτων και την «καλλιέργεια» συμπεριληπτικών συμπεριφορών για τους Ρομά.
  • Προσωπικό των Κέντρων Κοινότητας επιλεγμένων δήμων που διαθέτουν Παραρτήματα Ρομά. Η παρέμβαση στοχεύει στην ανάπτυξη ικανοτήτων για την αποτελεσματικότερη συνεργασία τους τόσο με τις δομές ΠΦΥ, όσο και με την κοινότητα των Ρομά.
  • Γυναίκες Ρομά. Το έργο επικεντρώνεται στην ενδυνάμωση των γυναικών Ρομά, των οικογενειών τους, καθώς και της νεολαίας, τόσο με την αύξηση της γνώσης του πληθυσμού σε θέματα υγείας και πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας, όσο και με την πιλοτική εφαρμογή ενός μοντέλου διαμεσολάβησης σε θέματα υγείας. Κεντρικό ρόλο έχουν οι διαμεσολαβήτριες Ρομά, που θα εκπαιδευτούν έτσι ώστε να λειτουργούν ως “ πολλαπλασιαστές μηνυμάτων υγείας” για την προαγωγή της υγείας στην κοινότητα τους και να διαμεσολαβούν με την ΠΦΥ.

Στόχοι

Ο γενικός στόχος του έργου «REACH» είναι να ενισχυθεί η καταπολέμηση του ρατσισμού και άλλων μορφών διακρίσεων εις βάρος των Ρομά με έμφαση στις διακρίσεις στην πρόσβαση στην υγεία.

  • Περιλαμβάνει την ενδυνάμωση των γυναικών Ρομά και την προώθηση της συμμετοχής τους στην ανάπτυξη πολιτικών που τις επηρεάζουν άμεσα, αναπτύσσοντας ικανότητες διαμεσολαβητριών υγείας σε τοπικό επίπεδο.
  • Θα συμβάλλει στην καταπολέμηση των στερεοτύπων και θα προωθήσει την κοινωνική υποστήριξη ένταξης των Ρομά κοινοτήτων, αυξάνοντας την ευαισθητοποίηση και τις ικανότητες των επαγγελματιών υγείας και του προσωπικού που εργάζεται σε υποκαταστήματα Κοινοτικών Κέντρων Ρομά επιλεγμένων ελληνικών δήμων.
  • Τέλος, καθώς η έρευνα σχετικά με την κατάσταση της υγείας και τις ανάγκες των γυναικών Ρομά στην Ελλάδα παραμένει ελλιπής, το έργο θα παρέχει χρήσιμες πληροφορίες και γνώσεις μέσω διεξαγωγής δευτερογενούς έρευνας και έρευνας πεδίου διαμορφώνοντας τη σύνταξη συγκεκριμένων και προσαρμοσμένων συστάσεων για τη βελτίωση της πρόσβασης των Ρομά κοινοτήτων στην υγεία

Μεθοδολογία & Κύριες δραστηριότητες

Ο στόχος του έργου REACH είναι η ανάπτυξη, πιλοτική εφαρμογή και διάδοση μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης που θα ενσωματώνει όλα τα καινοτόμα χαρακτηριστικά και θα συντονίζεται από μια διεπιστημονική ομάδα αποτελούμενη από επαγγελματίες του Κοινοτικού Κέντρου και της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και των Διαμεσολαβητών Υγείας των Ρομά.

Οι δράσεις θα περιλαμβάνουν:

  1. Χαρτογράφηση της παροχής υγειονομικής περίθαλψης των Ρομά στην Ελλάδα. Εντοπισμός και η αξιολόγηση των υφιστάμενων μοντέλων και προσεγγίσεων για την παροχή υγειονομικής φροντίδας στους Ρομά στην Ελλάδα, καθώς και των βέλτιστων πρακτικών στον τομέα αυτό, σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Μέσα από τις δράσεις θα:
    • Διαμορφωθεί ένα εγχειρίδιο για την παροχή υγειονομικής περίθαλψης για τους Ρομά, με ιδιαίτερη έμφαση στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα δικαιώματα των γυναικών, των οικογενειών τους και της νεολαίας
    • Αναπτυχθεί μια ολοκληρωμένη διεπιστημονική προσέγγιση που θα είναι πολιτισμικά κατάλληλη, βασισμένη στα ανθρώπινα δικαιώματα και ευαίσθητη προς το φύλο σχετικά με την παροχή υγειονομικής περίθαλψης για τους Ρομά και η οποία μπορεί να μεταφερθεί σε άλλες περιοχές / δήμους στην Ελλάδα.
  2. Ανάπτυξη ικανοτήτων των επαγγελματιών υγείας της ΠΦΥ, προσωπικού των δήμων και Κέντρων Κοινότητας με ή χωρίς Παραρτήματα Ρομά σε θέματα σχετικά με τις Ρομά κοινότητες, τα βιώματα και τις ανάγκες του συγκεκριμένου πληθυσμού και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Μέσα από τις δράσεις θα πραγματοποιηθεί:
    • Διαμόρφωση εκπαιδευτικής εργαλειοθήκης στη βάση της προσέγγισης REACH.
    • Ανάπτυξη διαπολιτισμικών δεξιοτήτων στοχεύοντας στην «καλλιέργεια» συμπεριληπτικών συμπεριφορών για τους Ρομά.
    • Ανάπτυξη ικανοτήτων και διατομεακής συνεργασίας μεταξύ των δομών της ΠΦΥ, του προσωπικού ΚΚ με ή χωρίς Παραρτήματα Ρομά των Δήμων και των Ρομά κοινοτήτων.
    • Ενίσχυση της καταπολέμησης των διακρίσεων κατά των Ρομά στη πρόσβαση στην υγεία.
    • Αξιολόγηση αποτελεσματικότητας και του αντίκτυπου της προσέγγισης REACH στους εκπαιδευμένους συμμετέχοντες.
  3. Ανάπτυξη ικανοτήτων και ενδυνάμωση των διαμεσολαβητριών υγείας των Ρομά και των κοινοτήτων των Ρομά & αξιολόγηση της αναπτυγμένης προσέγγισης σε 2 επιλεγμένους δήμους της Ελλάδας. Πιο συγκριμένα τα παραπάνω στοχεύουν στην:
    • Προετοιμασία, παρακολούθηση και αξιολόγηση της εφαρμογής της προσέγγισης REACH σε 2 επιλεγμένες περιοχές (Χαλάνδρι για την περιοχή της Αττικής και Λάρισα για την περιοχή της Θεσσαλίας).
    • Περαιτέρω ανάπτυξη ικανοτήτων του προσωπικού των δήμων με στόχο να προετοιμάσει την εφαρμογή της πιλοτικής παρέμβασης στις 2 επιλεγμένες περιοχές.
    • Να εντοπίσει ενεργούς παίκτες από τις κοινότητες των Ρομά προκειμένου να διαδώσει την προσέγγιση REACH στις κοινότητες και να τους παρακινήσει να συμμετάσχουν ενεργά.
    • Να ενδυναμώσει τις γυναίκες Ρομά και να αυξήσει την παιδεία/γνώσεις στον τομέα της υγείας μεταξύ των κοινοτήτων με έμφαση στις γυναίκες, στις οικογένειες τους και στη νεολαία.
    • Ανάπτυξη πρακτικού ενημερωτικού υλικού.
  4. Εξασφάλιση της βιωσιμότητας των αποτελεσμάτων του έργου και του αντίκτυπού τους μέσα από τη:
    • Διασφάλιση διάδοσης των αποτελεσμάτων του έργου στο ευρύ κοινό.
    • Προώθηση των στόχων και των αποτελεσμάτων του έργου σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
    • Προώθηση δικτύωση με όλους τους εμπλεκόμενους εταίρους αύξηση πολυμερής συνεργασία μέσω κοινών εργαστηρίων και εκδηλώσεων ευαισθητοποίησης.
    • Ενθάρρυνση και παροχή διαδικτυακών εργαλείων καθοδήγησης των επαγγελματιών υγείας και του προσωπικού ΚΚ καθώς επίσης και την ανταλλαγή πληροφοριών/διαλόγου με διαμεσολαβητές και κοινότητες Ρομά.
    • Ανάπτυξη συστάσεων πολιτικής.

Αναμενόμενα αποτελέσματα

To έργο αναμένεται να βελτιώσει τη πρόσβασης των Ρόμα στις υπηρεσίες υγειονομικής φροντίδας. Τα αναμενόμενα αποτελέσματα περιλαμβάνουν:

  • Αποτελεσματικότερη εφαρμογή του πλαισίου της ΕΕ για τις εθνικές στρατηγικές ένταξης των Ρομά και της ελληνικής νομοθεσίας και πολιτικών που στοχεύουν στην καταπολέμηση των διαφόρων μορφών διακρίσεων και στην ενίσχυση της ένταξης του πληθυσμού των Ρομά.
  • Αύξηση των γνώσεων σχετικά με θέματα υγείας των Ρομά κοινοτήτων (έμφαση στις γυναίκες, τις οικογένειες τους και στην νεολαία).
  • Ενδυνάμωση επιλεγμένων γυναικών Ρομά ώστε να δράσουν ως “ πολλαπλασιαστές μηνυμάτων υγείας ” μέσα στις κοινότητες τους και να διαμεσολαβήσουν μαζί με τους επαγγελματίες υγείας για σχετικά θέματα.
  • Αύξηση της ευαισθητοποίησης και ανάπτυξη δεξιοτήτων των επαγγελματιών υγείας που εμπλέκονται στην παροχή υπηρεσιών υγείας σε Ρομά κοινότητες καθώς επίσης και του προσωπικού των Κέντρων Κοινότητας με ή χωρίς Παραρτήματα Ρομά.
  • Αύξηση της ενημέρωσης των κοινωνιών και των ενδιαφερομένων μερών για τα αμοιβαία οφέλη της ένταξης των Ρομά.